گوگل با همکاری سازمان فضایی ناسا، فناوری نقشه‌برداری سه بعدی خود را از طریق گوشی هوشمند تانگو به ایستگاه فضایی بین‌المللی خواهد برد.

به نقل از اسپاتیال سورس، اجرای این طرح موسوم به پروژه تانگو از دو ماه قبل آغاز شده است. تانگو گوشی هوشمندی است که به سیستم عامل اندروید مجهز شده و مجهز به حسگرهای سه بعدی متعددی است که تهیه نقشه‌های سه بعدی را ممکن می‌کند.

این گوشی با نمایشگر 5 اینچی خود قابلیت برقراری ارتباط با ماهواره‌های ناسا را دارد و می‌تواند برای به روزکردن اطلاعات ناوبری نیز از سوی فضانوردان به کار رود. گوشی تانگو دارای حسگرهای مافوق صوت و مادون قرمز نیست.

گوشی یاد شده به طور موفقیت آمیزی در شرایط بی‌وزنی از سوی فضانوردان به کار رفته و البته آزمایش‌های تکمیلی در این زمینه ادامه دارد. آخرین بار در تابستان گذشته آزمایش‌های لازم برای این کار انجام شد و به احتمال زیاد این گوشی در زمستان امسال دستیار فضانوردان خواهد بود.

GIS

سیستم اطلاعات جغرافیایی، علوم اطلاعات جغرافیایی، و یا مطالعات اطلاعات جغرافیایی یک سیستم طراحی شده برای تصرف، ذخیره، دستکاری، تجزیه و تحلیل، مدیریت و ارائه انواع اطلاعات جغرافیایی اشاره شده است. به زبان ساده، GIS ادغام نقشه کشی، تجزیه و تحلیل آماری و فن آوری پایگاه داده است.

GPS

کفشی با دستگاه GPS توکار طراحی شده که می‌تواند به ردیابی افراد مبتلا به بیماری آلزایمر کمک کند.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز  ،   این کفش توسط GTX Corp که شرکت سازنده ردیاب‌های GPS بسیار کوچک و فن‌آوری مخابره اطلاعات موقعیت است و شرکت تولیدکننده کفش Aetrex Worldwide طراحی شده است.

بر اساس این گزارش، تعبیه کردن دستگاه GPS در کفش از اهمیت برخوردار است زیرا بیماران مبتلا به آلزایمر تمایل دارند اشیایی را که برای آن‌ها آشنا به نظر نمی‌رسند از لباس‌های خود دور کنند.

یک حصار جغرافیایی می‌تواند در اطراف خانه فرد مبتلا به این بیماری در نظر گرفته شود و هنگامی که وی از مرز برنامه‌ریزی شده عبور می‌کند، هشدار Google Map به تلفن همراه یا رایانه ارسال می‌شود.

ماهواره های جاسوسی

ممکن است تاکنون زیاد واژه ماهواره های جاسوسی را شنیده باشید اما واقعا این ماهواره ها تا چه اندازه واقعیت داشته و چه توانایی های را دارند؟

ماهواره های جاسوسی قادرند اطلاعات کشورهای مختلف جهان را بدون اطلاع آنها جمع آوری کرده و در اختیار سازمانهای جاسوسی خود قرار دهند. این ماهواره ها قادرند از اجسام روی زمین تصاویر رنگی  با کیفیت بالا تهیه نموده و آنها را تحت کنترل خود قرار دهند . این ماهواره ها میتوانند حرکت یک نفر را بر روی زمین مشاهده کرده و مختصات مکانی او را تعیین کنند. این ماهواره ها حتی قادرند در خلال شب و یا هوای ابری بوسیله تجهیزات پیشرفته خود اقدام به عکسبردای کنند.

بازار کار رشته مهندسی نقشه برداری

تمامی ساختمان ها ، سدها ، پل ها و در کل ساخت هر سازه ای پیش از مرحله ساخت و تولید نیاز به یک نقشه دقیق و اساسی دارند. مهندسی نقشه برداری از جمله رشته های گروه ریاضی و فنی در کنکور سراسری می باشد. این شاخه از مهندسی در واقع یکی از حوزه های سخت و حساس رشته عمران است و یک مهندس نقشه بردار باید از دانش علمی بالایی برخوردار باشد زیرا رشته فوق دارای محاسبات سنگین ریاضی بوده و همچنین قدم اول در تهیه نقشه یک سازه ، مستلزم مختصات زمینی آن مکان بوده و این مسئله نیاز به دانش ریاضی ویژه و همچنین علم فیزیک دارد. علاوه بر موارد فوق ، یک مهندس نقشه کش باید اطلاعات اقتصادی لازم برای کاهش هزینه های ساخت و ساز را هم دارا باشد.

یکی از دغدغه های مهم دانشجویان پس از اتمام دوره تحصیلی خود فارغ از رشته تحصیلی آن ها ، ورود به بازار کار و کسب درآمد است. در ادامه مقاله قصد داریم شما را بیشتر با بازار کار رشته “مهندسی نقشه برداری” آشنا کنیم.
مهندسی نقشه کشی از جمله گرایش های رشته عمران بوده که امروزه گاها از آن با نام “مهندسی ژئوماتیک” نیز یاد می شود.

گرایش های مهندسی نقشه برداری در مقطع کارشناسی ارشد

رشته نقشه کشی دارای پنج گرایش در مقطع کارشناسی ارشد می باشد.

فتوگرامتری

گردآوری مختصات زمینی از جمله نیازهای اولیه مهندسان برای تهیه نقشه می باشد. به اندازه گیری مختصات هندسی اجسام و بررسی عکس های هوایی ، فتوگرامتری گفته می شود.

ژئودزی

در این گرایش شکل و اندازه زمین و مختصات نقاط سطح آن بررسی می شوند. دانشجویان این رشته می بایست در دوران تحصیل خود مهارت های هدایت و مدیریت پروژه های ژئودزی را کسب کنند.

سنجش از دور

جمع آوری ، ذخیره سازی ، بازیابی و پردازش اطلاعات با استفاده از تجهیزات مختلف هوایی مربوط به گرایش سنجش از راه دور می باشد. تغییرات روی سطح زمین مانند تغییر در مزر دریاها و یا تغییر مسیر رودخانه ها از طریق این رشته مورد بررسی قرار می گیرند.

سیستم های اطلاعات مکانی (GIS)

این گرایش شامل جمع آوری ، ذخیره ، مدیریت و پردازش اطلاعات مکانی با استفاده از نقشه ها و داده های آماری می باشد. دانش آموختگان این رشته به بررسی کاربرد اطلاعات جمع آوری شده و همچنین نمایش آن ها به صورت متنی و ‌گرافیکی می پردازند.

هیدروگرافی

این گرایش به بررسی و توصیف ویژگی های اقیانوس ها ، دریاها ، مناطق ساحلی ، دریاچه ها و همچنین پیش بینی تغییرات آن ها می پردازد. ناوبری ، مدیریت سواحل و بندرها ، نصب سکوها و… از جمله کابردهای این رشته می باشند.

توانایی ها و نرم افزار های مهم در رشته مهندسی نقشه برداری

فارغ التحصیلان هر رشته دانشگاهی برای ورود به بازار کار ، نیازمند فراگیری علوم و تخصص های لازم برای حضور موثر و کارآمد در حوزه کاری خود می باشند.

دروس ریاضی مانند مثلثات و هندسه از جمله دروس مهم و اساسی رشته مهندسی نقشه کشی محسوب می شوند. مهندسین نقشه بردار علاوه بر دانش علمی و محاسباتی دقیق برای ورود به بازار کار نیاز به یادگیری نرم افزارهای مربوط به رشته خود هستند. Civil 3D ، Autodesk Map ، AutoCad از جمله نرم افزارهایی می باشند که از آن ها برای تهیه مدل های دو بعدی و سه بعدی نقشه های ترسیم شده ، استفاده می شود. از دیگر نرم افزار های این رشته می توان به برنامه Matlab اشاره کرد که در رشته ها و دروس مختلف دانشگاهی بسیار پر کاربرد است و در رشته نقشه کشی برای محاسبات سنگین ریاضی و مهندسی به کار می رود.

آینده شغلی رشته مهندسی نقشه برداری

اولین نکته ای که پس از شنیدن کلمه ساخت و ساز به ذهن می رسد ، نقشه برداری است و ما برای تهیه و تولید هر سازه ای نیاز به یک نقشه درست و دقیق داریم. امروزه گسترش ساخت و ساز به ویژه در داخل کشور که در مسیر سازندگی گام برمی دارد ، می تواند شرایط شغلی مناسبی را برای یک مهندس نقشه کش فراهم کند.

فارغ التحصیلان این رشته می توانند در انواع پروژه های ساخت و ساز از قسمت طراحی گرفته تا مدیریت ، اجرا و نظارت مشغول به کار شوند. آن ها می توانند در اجرای انواع پروژه ها در زمینه ساخت سدها ، تونل ها ، پل ها و یا در حوزه های ساختمان سازی ، راه سازی و ساخت سازه ها و بناهای آبی مشارکت داشته باشند. هر جا سخن از سازندگی و آبادی یک کشور است ، قطعا حضور مهندسان نقشه کشی جزو الزامات می باشد و آنان می توانند در ساخت برج ها ، دکل های مخابراتی ، فرودگاه ها و جاده ها و همچنین در ساخت ساختمان های مقاوم در برابر زلزله فعالیت کنند.

دانش آموختگان این رشته پس از اتمام دوران تحصیل خود توسط سازمان های مدیریت و برنامه‌ریزی ، وزارت راه و شهرسازی ، بنادر و کشتیرانی ، سازمان آب و فاضلاب ، شرکت نفت ، سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ، سازمان نقشه‌ برداری کشور ، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور ، شهرداری ها و شرکت های پیمانکاری و مشاوره در زمینه های عمرانی و شهرسازی جذب می شوند.

دانشگاه های ارائه دهنده رشته مهندسی نقشه برداری

در ادامه نام تعدادی از دانشگاه های ارائه دهنده رشته مهندسی نقشه برداری که بر اساس دفترچه انتخاب رشته کنکور ریاضی جمع آوری شده است را مشاهده می کنید.

دانشگاه اصفهان

دانشگاه بجنورد

دانشگاه تبریز

دانشگاه تهران

دانشگاه تفرش

دانشگاه زابل

دانشگاه زنجان

نقشه برداری هوایی یک روش جمع آوری اطلاعات جغرافیای با استفاده از وسایل هوایی می باشد. جمع آوری اطلاعات می تواند با استفاده از تکنولوژی های مختلفی مانند عکسبرداری هوایی، رادار، لیزر یا از تصاویر سنجش از دور با استفاده از باندهای طیف الکترو مغناطیس، مانند گاما، ماورای بنفش و مادون قرمز انجام شود.

نقشه برداری هوایی به طور معمول با استفاد ه از هواپیماهای سرنشین دار که در آن سنسورها (دوربین رادار، لیزر، حسگر ها و غیره) و گیرنده سیستم ماهواره ای ناوبری جهانی یا GNSS راه اندازی شده انجام می شوند. بجز هواپیماهای سرنشین دار از دیگر وسایل نقلیه هوایی مانند پهپادها (UAV)، بالن ها و هلیکوپتر ها نیز می توان استفاده کرد.

جزوه های درسی فتوگرامتری

فیلم اموزشی نقشه برداری

http://jazebeh.tk/test2/index.php?option=com_hwdmediashare&view=media&Itemid=1003

معرفی فناوریهای نوین نقشه برداری در کارهای عمرانی

فناوری نقشه برداری هوایی توسط  پهپاد فوق سبک

مدت خیلی زیادی نیست که برخی از سازمان ها و ادارات و شرکت های دولتی و خصوصی داخل کشور در جریان توسعه و فناوری پهپاد های کوچک و غیر نظامی قرار گرفته و به اهمیت استفاده از این پهپاد ها در جهت کاهش هزینه عملیات نقشه برداری هوایی ( تهیه نقشه های توپوگرافی ، مدیریت بحران ، مدیریت کشاورزی ، بازرسی و نظارت و . . ) پی برده اند .  با توسعه دوربین های سبک ولی باکیفیت ، موتورهای کم مصرف و باتری های پر قدرت سبک ، پهپادهای تجاری در حال تصرف و اجرای ماموریت های غیر نظامی ولی مهم شهری و روستایی می باشند . که از جمله این ماموریت ها نقشه برداری هوایی می باشد .

دلیل استفاده از فناوری پهپاد و هواپیماهای بدون سرنشین برای نقشه برداری هوایی بخاطر خصوصیات زیر می باشد :

 – در مدت زمان بسیار کمتری به نتایج بهتری در نقشه برداری هوایی خواهیم رسید .

– استفاده از پرنده های بدون سرنشین برای انجام نقشه برداری هوایی به مراتب ریسک های کمتر  و خطرات جانی کمتر خصوصا در مناطق صعب العبور خواهد داشت . 

– در زمان بحران استفاده از پرنده بدون سرنشین کار نقشه برداری هوایی را سریعتر انجام داده و نتایج را بسیار دقیقتر و سریعتد در اختیار مدیران مربوطه قرار خواهد داد.

– قابلیت پرواز و عکس برداری در ارتفاع پایین وضوح تصویری و قدرت تفکیک پذیری تصویر را بیشتر می نماید .

برای نقشه برداری هوایی و دریافت نتایج مطلوب و قابل استفاده امری است که به علم و تحقیقات و تجربیات زیادی نیاز دارد . هر پهپاد و پرنده بدون سرنشین هر چند ممکن است بتواند عکسبرداری هوایی انجام دهد اما دلیل بر این نیست که هر عکس هوایی قابل استفاده برای نقشه برداری هوایی باشد .چند محور زیر برای بدست آوردن نتایج خوب در نقشه برداری هوایی بسیار مهم می باشد :

– هدف از نقشه برداری هوایی باید کاملا مشخص باشداز قبیل نقشه مسطحاطی ، مدل رقومی ارتفاعی زمین ، ارتوموزائیک یا مدل سه بعدی دقیق از یک محل خاص و …..

– نوع و شرایط محلی که قرار است نقشه برداری هوایی در آن صورت بگیرد .

 – بسته به شرایط محل نوع دوربین مشخص می شود .

– بسته به نوع دوربین و شرایط محل : ارتفاع پرواز ، سرعت پرواز ، فاصله زمانی بین هر عکس و تنظیمات دوربین ( سرعت شاتر ، نحوه زوم ، زاویه دوربین و . . . ) فواصل نقاط کنترل زمینی ، میزان پوشش طولی و عرضی تصاویر ، میزان دقت طولی عوارض زمینی در هرپیکسل برای تصویر های مجاور طولی و عرضی و …. محاسبه می گردد .

– همه عکس ها برچسب ( تگ ) مختصات جغرافیایی جی.پی.اس و میزان زاویه سه محور دوربین برای هر تصویر مجزا را می خورند ( که امر بسیار مهمی در تهیه نقشه هوایی می باشد) و آماده تولید نقشه هوایی می گرددند .

اگر تمامی مراحل فوق طبق یک برنامه ریزی اصولی و توسط افراد مجرب انجام گردد یک پروژه نقشه برداری که تا الان باید توسط یک سیستم بزرگ با تعداد زیادی کارمند و بودجه بالا و با استفاده از هواپیما و هلی کپتر های واقعه ای و پرواز در ارتفاعات بالا انجام می گرفت هم اکنون با یک تیم کوچک چند نفره و یک پهپاد  تجاری و با صرف هزینه های کمتر و در مدت زمان کمتر و بدون پذیرش ریسک های خطر ناک قابل انجام شده است .

منبع : شرکت داوین

    معرفی فناوری

   پهپاد = پرنده هدایت پذیر از دور

   مزایای فناوری

    – کیفیت بالاتر محصولات مکانی: صدها برابر داده بیشتر
   – اعتباربخشی بالا و قابلیت کنترل سازگاری دادهها: تصاویر متعدد با افزونگی بالا
   – تنوع محصولات مکانی بالاتر: محصولات تصویری علاوه بر نقشه CAD
   – کارایی بالاتر محصولات مکانی: کلیه عوارض قابل مشاهده و تفسیر
   – سرعت بالاتر در تهیه نقشه: چند برابر
   – هزینه کمتر در تهیه نقشه: چند برابر

  اجرای تشکیل دهنده سیستم

    – بخش مکانیک پرواز و بدنه پهپاد
    – بخش مخابراتی در ارسال و دریافت داده
    – بخش ناوبری و تعیین موقعیت
    – بخش پیشران و موتور
    – بخش تصویر برداری

     بخش مکانیک پرواز

   با قابلیت کنترل جابجایی و دوران در سه جهت و حرکت با سرعت

   بین ۴۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت .

   بخش مخابراتی

     بخش ناوبری

      بخش تصویر برداری

    در ارتفاع ۱۰۰ متر، ابعاد پیکسل ۳ سانتیمتر .

    نصب و راه اندازی UAV

     استقرار ایستگاه زمینی

  مراحل اجرایی

   – طراحی پرواز
   – عکسبرداری هوایی
   – محاسبات مثلث بندی هوایی
   – تولید محصولات مکانی
   – مدل رقومی زمین
   – ارتوفتوموزائیک
   – مدل سه بعدی
   –  نقشه CAD سه بعدی

 طراحی پرواز

   پرواز و عکسبرداری هوایی

   محاسبات مثلث بندی هوایی

    تولید محصولات مکانی

     ارتوفتو موزائیک

      مدل رقومی زمین

     مدل سه بعدی زمین 

    مدل سه بعدی حجمی

   تهیه نقشه سه بعدی CAD

   مقیاس ۱:۲۰۰ و منحنی میزان ۲۰ سانتیمتر

    قابلیتهای کاری سامانه نقشه برداری پهپاد

   –  عکسبرداری هوایی از ارتفاع ۸۰ تا ۳۲۰ متری سطح زمین جهت تهیه نقشه ۱:۲۰۰ تا ۱:۲۰۰۰
   – اخذ و ارائه تصاویر قائم هوایی خام با پوشش دلخواه و از ارتفاع موردنظر با ابعاد پیکسل زمینی
    2,5 تا ۱۰ سانتیمتر
   – تهیه ابر نقاط رنگی با تراکم نقاط ۱۰ سانتیمتر تا ۴۰ سانتیمتر
   – تهیه مدل رقومی زمین DEM با دقت منحنی میزان ۲۰ سانتیمتر تا یک متر
    – تهیه فتوموزائیک سریع و ارتوفتوموزائیک دقیق با ابعاد پیکسل ۲ تا ۲۰ سانتیمتر
    – تهیه مدلهای سه بعدی بافتدار و فیلم سه بعدی پرواز بر فراز منطقه
    – تهیه نقشه خطی سه بعدی و عکس نقشه از مقیاس ۱:۲۰۰ تا ۱:۲۰۰۰
    – تهیه محصولات مکانی فوق از ناحیه و کریدور مسیرهای خطی
    – انجام عملیات در اپکهای زمانی مختلف جهت محاسبه تغییرات هندسی و آنالیز تغییرات طیفی

  کاربردهای پیشنهادی

  * مطالعات مکانیابی و اکتشاف معدن، زمینشناسی، منابع قرضه، سد و نظایر آن
  * مطالعات شناخت، متره و برآورد هزینه / زمان عملیات عمرانی
  * مطالعات منطقهای، ژئومورفولوژی، محیط زیست
  * طراحی و اجرای سایتهای صنعتی و مسکونی
  * تسریع در تهیه نقشه های کاداستر به منظور مدیریت تملک اراضی
  * مطالعات جنگلها و مراتع و اراضی کشاورزی
  * مطالعات توسعه مناطق روستایی و حریم نواحی شهری
  * مطالعات حریم- بستر مهندسی رودخانه و نواحی ساحلی دریاها
  * مطالعات پروژه های مختلف شبکه راه، راه آهن، آب و فاضلاب، خطوط انتقال نیرو، مخابرات و
   خطوط لوله نفت و گاز
  * تهیه نقشه و مانیتورینگ دورهای سایتها و بناهای میراث فرهنگی
  * تصویربرداری دورهای جهت نگهداری و حفاظت از اراضی مسکونی و منابع طبیعی

دکتر محمد سعادت سرشت – اولین همایش ملی نقشه برداری در صنعت ساختمان

 آموزش نقشه برداری

نقشه‌برداری در سطوح مختلف آموزش داده می‌شود. داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضیات (هندسه، مثلثات) و فیزیک دوره دبیرستان قوی باشند و نیز علاقه‌مندی و آمادگی جسمی لازم برای کارهای صحرایی را دارا باشند.

بعضی دروس تخصصی این رشته عبارت‌اند از: راه سازی، تئوری خطاها، نقشه‌برداری، ژئودزی (جهت تعیین شکل زمین)، فتوگرامتری، کارتوگرافی، هیدروگرافی (نقشه‌برداری از بستر دریا)، پروژه و کارآموزی میباشند.

نقشه‌برداری

تعیین موقعیت نسبی نقاط واقع در سطح زمین و یا نزدیک به آن هدف اصلی نقشه‌برداری است. از این تعریف ساده چنین استنتاج می‌شود که هدف، تعیین مختصات نقاط در سه بعد است. در بعضی موارد، برای تعیین موقعیت، بعد زمان نیز مورد توجه قرار می گیرد (سنجش های نجومی و نقشه برداری ماهواره ای).

مختصات مطلوب می تواند مختصات دکارتی Z,Y,X و یا مختصات عرض و طول جغرافیایی باشد.

مراحل کار نظارت نقشه برداری کارگاهی :

الف : برداشت ، محاسبه و کنترل احجام عملیات خاکی سایت

• انجام برداشت های دقیق توپوگرافی و مسطحاتی و با مقیاس ۱:۲۰۰ از یونیت ها و خیابان های سایت در مراحل توپوگرافی اولیه و برداشت مراحل مختلف اجرایی جهت کنترل عملیات خاکی
• انجام محاسبات دقیق و بروز احجام عملیات خاکی و ارائه ازبیلت یونیت ها به تفصیل به همراه نواقص خاک برداری و خاک ریزی .
• کنترل دقیق محاسبات عملیات خاکی انجام شده توسط پیمانکاران و مشخص کردن اغراق صورت گرفته در ارائه احجام عملیات خاکی و محاسبه ارقام واقعی احجام .
• ارائه مشاوره های اجرایی در امور عملیات خاکی به مهندسین اجرایی پیمانکاران
• ارائه محاسبات انجام شده با فرمت های کاملا گویا و واضح
• بایگانی بروز بصورت هارد کپی و سافت کپی از احجام عملیات خاکی و همکاری با پیمانکاران در در صورت نداشتن مستندات آنها با هماهنگی نمایندگان کارفرما

معرفي رشته مهندسی نقشه برداری و اهداف آن : 

 تاریخچه ی مهندسی عمران به اصطلاح Civil engineering به قرن هجدهم باز می‌گردد. در آن زمان مهندسی عمران در مقابل مهندسی طراحی Military engineering قرار داشت. اصطلاحی که به همه ی امور مهندسی که به مسایل ساخت و ساز بناهای دست ساز بشر باز می‌گشت. مانند سدها، ساختمان ها، پل‌ها و کانال‌ها گفته می‌شد. البته طی گذشت سال های متمادی و با پیشرفت علم و تخصصی شدن علوم، به مرور علوم مختلف، از جمله مکانیک Civil engineering جدا شده اما این اصطلاح هم چنان نام خود را برای عمران حفظ مهندسی کرد. در کشور ما نیز این رشته تا قبل از انقلاب فرهنگی به نام " مهندسی راه و ساختمان" معروف بود. اما بعد از انقلاب فرهنگی عنوان "مهندسی عمران" برای آن در نظر گرفته شد. زیرا عنوان "عمران" به اصطلاح Civil engineering نزدیک تر است.

لغات و اصطلاحات تخصصی نقشه برداری.

نقشه برداری را می توان علم تهیه و پیاده کرده نقشه دانست

کنترل کارهای اجرایی – تعیین میزان نشست ساختمانها در عملیات ساختمانی و مونتاژواحدهای تولیدی و صنعتی و طرح های مربوط به تسطیح اراضی در شهر سازی و کشاورزی – کنترل دائمی انحراف سد ها از نظر فشار آب در تاسیسات آبی – انتقال نقاط و امتداد ها در معادن و را ههای زیر زمینی - بررسی تغییرات پوسته زمینی در زمین شناسی – تعیین میزان عمق آب و تهیه نقشه های دریا نوردی در کشتیرانی و بندر سازی – تهیه نقشه ابنیه و آثار تاریخی در باستان شناسی پیکره های دیگری از دامنه فعالیتهای نقشه برداری را تشکیل می دهد .

معرفی رشته نقشه برداری

رشته مهندسي نقشه برداري كه امروزه گاهي اوقات مهـندسي ژئودزي و ژئوماتيك نيز خوانده مي شود در بــرگيرنده كـليه فعالــيتهايـي است كه  به نوعي منجر به برآورد مختصات يـك يا چند نقطه از سطـح درون ويا برون زمين مي گردد.

     علاوه براين از آنجا كه درگذشته كليه فعاليت هاي مزبور به تهـيه  نقشه از محدوده اي از زمين  منجر مي شده لـذا به رشــته مهنــدسي نقشه برداري معروف گرديده وبه سبب آنكه هرنوع فعاليت وسـاخت وساز عمراني درنخستين گام مستلزم استفاده از نقشه بوده است ،اين رشته ازجمله گرايش هاي مهنـدسي عمران به حساب مي آمده است. ليكن امروزه با گسترش دامنه فعاليت هاي مهندسين اين رشته شاهد حضور آنان درساير كاربردهاي علمي تحقيقاتي وصنعتي اعم از كنترل سدها، برج هاي بلند، هدايت هواپيماها، پيش بيني زلزله، باستان شناسي، ساخت قطعات صنعتي و ... مي باشيم به همين سبب شايد بتوان نام مهندسي ژئودزي و ژئوماتيك را داراي وجه تسميه مناسب تري براي اين رشته دانست.

نقشه‌برداری

نقشه‌برداری به علم اندازه‌گیری دقیق و تعین موقعیت نسبی عوارض روی سطح زمین اطلاق می‌شود. از این تعریف ساده چنین استنتاج می‌شود که هدف، تعیین مختصات نقاط در سه بعد است. در بعضی موارد، برای تعیین موقعیت، بعد زمان نیز مورد توجه قرار می‌گیرد (سنجش‌های نجومی و نقشه برداری ماهواره‌ای). مختصات مطلوب می‌تواند مختصات دکارتی Z,Y,X و یا مختصات عرض و طول جغرافیایی باشد.

معمولاً عملیات نقشه‌برداری شامل دو مرحله برداشت (یا اندازه‌گیری) و محاسبه و ارائه نتایج کار است. در مرحله اندازه گیری، از وسایل و دستگاه‌ها و نیز روش‌های مختلفی استفاده می‌شود تا داده‌های لازم برای مرحله دوم بدست آید. نتایج کار به صورتهای آنالوگ (نقشه، مقاطع طولی و عرضی و...) و یا ارقامی (مانند جدول‌ها، مدل‌های رقمی زمین) ارائه می‌گردد.

در نقشه‌برداری از مناطق کوچک اثر کرویت زمین تقریباً ناچیز است و می‌توان زمین را در منطقه کوچکی مسطح در نظر گرفت. در مواقعی که زمین را مسطح فرض کنیم روش نقشه‌برداری مسطحه نامیده می‌شود این فرضیه مادامیکه سطح منطقه مورد نظر از چند صد کیلومتر مربع تجاوز نکند قابل قبول است. نقشه‌برداری مسطح برای کارهای مهندسی، معماری، شهرسازی، باستانشناسی، کارهای ثبت و املاکی، تجاری، اکتشافی بکار می‌رود. برای نمایش اطلاعات جمع‌اوری شده در نقشه‌برداری از سیستم تصویر استفاده می‌گردد.

به دلیل درگیری بسیار زیاد این رشته با هندسه و ریاضیات به نوبه‎ای شاید بتوان این گرایش مهندسی عمران را "مهندسی هندسه" نامید. طراحی و اجرای برنامه‌های عمرانی و مطالعات مربوط به زمین مستلزم وجود اطلاع دقیق مهندسی (مسطحاتی، ارتفاعی) به صورت نقشه‌های گوناگون (ترسیمی، رقمی، تصویری) از منطقه مورد نظر است. مجموعه مهندسی نقشه‌برداری پاسخگوی این نیازها به گونه‌ای هماهنگ با دیگر رشته‌های عمران است و هدفش تربیت افرادی است که آگاهی علمی کافی و مهارت فنی لازم را در زمینه نقشه‌برداری و تعیین موقعیت داشته باشند. داوطلبان ورود به این رشته باید در ریاضیات و فیزیک قوی بوده (جالب است که بدانید این رشته بیشترین ریاضی را در تمام رشته‌های مهندسی دارا می‌باشد با داشتن ۲۶واحد ریاضی در دانشگاه) علاقه‌مندی و آمادگی جسمی (برای کارهای صحرایی و غیره) لازم را دارا باشند. بعضی دروس تخصصی این رشته عبارت‌اند از:
نقشه بردار نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا هنگام کار با دوربین نیوو

• نقشه بردار، مسیر ( راه ، راه آبی ،کانال آب ، خطوط لوله های گاز، نفت، آب و مسیرهای انتقال نیرو و امثال آن )
• کارتوگراف و رسام (روش های معمولی، اسکرایبینگ، اتوماسیون)
• کاردان مترکشی، ترازیابی، تاکئومتری و نقشه برداریهای ساده
• کاردان نقشه بردار مناطق محدود
• کاردان دستگاههای فتوگرامتری ( آنالوگ، دیجیتال و ... ) و دستگاههای الکترونیکی مربوطه
• کاردان خدمات کارهای هیدروگرافی، عمق یابی،
• اقیانوس شناسی و دستگاههای الکترونیکی مربوطه
• کاردان خدمات ژئودزی ( کلاسیک، فیزیکال، ماهواره ای و ...)

پایه گذار علم فتوگرامتری یک سرگرد فرانسوی به نام لوسدا(A. Laussedat) بوده است. او در سال 1859 به کمیسیون آکادمی علوم پاریس نشان داد که انسان چگونه می‌تواند با استفاده از زوج عکس، مختصات نقاط را محاسبه کند. در همین زمان در آلمان شخصی به نام مایدن باور(A. Meydenbaver) اولین آزمایش موفق خود را تحت عنوان فتوگرامتری ساختمان پشت سر گذاشت. این علم در اتریش از تاریخ 1887 تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است. دو مهندس اتریشی به نام‌های هافرل(Hefferl) و ماورر(Maurer) اولین طرح دستگاه فتوگرامتری را جهت استفاده در راه‌سازی و آبرسانی به انجام رساندند. بعد از اینکه در سال 1901 پالفریش (Pulfrich ) مقدمات علم ستریوفتوگرامتری را ارائه کرد، راه را برای مخترع با ذوقی به نام اورلز (Orels) که دستگاه استریواتوگراف را در سال 1909 اختراع کرد، هموار ساخت .

فتوگرامتری چیست؟

به بیان ساده فرآیند اندازه گیری تصاویر اجسام در روی عکسهای هوایی را فتوگرامتری گویند و بعبارت دقیق تر فتوگرامتری عبارتست از هنر ، علم و تکنولوژی تهیه اطلاعات درست از عوارض از طریق اندازه گیری ، ثبت و تفسیر بر روی عکس و یا سایر مدارکی که در بر دارنده اثری از انرژی الکترومنیتیک تابشی ثبت شده باشد.